Soạn Bài Chủ Đề Và Dàn Bài Của Bài Văn Tự Sự
a) Mở bài
Tuệ Tĩnh là nhà danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh.
b) Thân bài
Một hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình.Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin ông chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc:
- Anh vào thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ thì phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơn.
Anh con nhà quý tộc sửng sốt:
- Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô (a) đã đem võng đợi sẵn cả rồi.
- Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại.
Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ:
- A Di Đà Phật (b)! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng?
Tuệ tĩnh trả lời:
- Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được!
c) Kết bài
Trời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghĩ ngơi.
(Theo Quỳnh Cư, Những vì sao đất nước, tập 2, NXB Thanh Niên)
- Tuệ Tĩnh và hai người bệnh
- Tấm lòng thương người của thầy Tuệ Tĩnh
- Y đức của Tuệ Tĩnh
Em có thể đặt tên khác cho bài văn trên không?
a) Đó là y đức chữa bệnh cứu người, không phân biệt giàu nghèo, sang hèn trong xã hội. Đó là phẩm chất hết lòng vì người bệnh.
b) Chủ đề: ca ngợi y đức của Tuệ Tĩnh.
c) Ta chọn nhan đề thứ nhất trong 3 nhan đề.
II Luyện tập
Đọc truyện sau đây và trả lời câu hỏi ?
b) Hãy chỉ ra ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài ?
d) Sự việc trong Thân bài thú vị ở chỗ nào?
Chủ đề của truyện này nhằm:
Biểu dương sự thông minh, tinh thần dũng cảm của người nông dân dám tố cáo và muốn nhà vua trừng phạt đám quan lại nhũng nhiễu nhân dân.
Chế giễu lũ quan lại sách nhiều tham nhũng và dốt nát.
- Câu văn thể hiện việc này là: Xin bệ hạ thưởng cho hạ thần năm mươi roi...
Bố cục ba phần của truyện là:
- Mở bài: "Một người nông dân tìm được một viên ngọc quý liền muốn đem dâng hiến nhà vua."
- Kết luận: "Nhà vua bật cười, đuổi tên cận thần ra và thưởng cho người nông dân một nghìn rúp."
- Phần còn lại là thân bài.
So với bài về Tuệ Tĩnh: Cả hai bài đều giống nhau ở bố cục ba phần.
Đọc lại truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh và Sự tích Hồ Gươm xem cách mở bài đã giới thiệu rõ câu chuyện sắp xảy ra chưa và kết thúc bài đã kết thúc câu chuyện như thế nào?
- So sánh hai mở bài:
+ Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh: Vua Hùng muốn kén chọn cho con một người chồng.
+ Truyện Sự tích Hồ Gươm: Đức Long Quân quyết định cho mượn thanh gươm thần.
Cả hai mở bài đều nêu lên tình huống mở đầu của câu chuyện, từ tình huống này các sự việc tiếp theo sẽ tiếp tục dẫn dắt câu chuyện phát triển.
- So sánh hai kết bài:
+ Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh: "Từ đó, oán nặng, thù sâu, hằng năm Thuỷ Tinh làm mưa gió, bão lụt dâng nước đánh Sơn Tinh. Nhưng năm nào cũng vậy, Thần Nước đánh mỏi mệt, chán chê vẫn không thắng nổi Thần Núi để cướp Mị Nương, đành rút quân về."
+ Truyện Sự tích Hồ Gươm: "Vua nâng gươm hướng về phía Rùa Vàng. Nhanh như cắt, Rùa há miệng đớp lấy thanh gươm và lặn xuống nước. Gươm và rùa đã chìm đáy nước, người ta vẫn còn thấy vật gì sáng le lói dưới mặt hồ xanh.
Từ đó, hồ Tả Vọng bắt đầu mang tên là Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm."
Đọc bài văn sau đây để trả lời câu hỏi.
Nói lên y đức của người thầy thuốc: hết lòng cứu giúp người bệnh, không phân biệt địa vị sang hèn.
- Chủ đề của văn bản là ca ngợi lòng thương người của thầy thuốc Tuệ Tĩnh.
- Có thể đặt tên khác cho văn bản trên như: Một lòng vì người bệnh.
Chức năng của các phần mở bài, thân bài, kết bài
- Mở bài: Giới thiệu về thầy Tuệ Tĩnh
- Thân bài: diễn biến việc Tuệ Tĩnh chữa bệnh cho người con nhà nông dân trước.
- Kết bài: kết thúc sự việc, sự việc tiếp sau đó.
II. Luyện tập
a. - Chủ để:
- Ca ngợi sự thông minh tài trí :"Một người nông dân...dâng tiến cho nhà vua"." Hạ thần...hai mươi nhăm roi".
- Đồng thời phê phán chế giễu thói tham lam "Được tôi sẽ đưa anh vào...Một nửa phần thưởng của nhà vua"
b.- Mở bài: Câu đầu
- Thân bài: Đoạn giữa.
- Kết bài: Câu cuối.
c. Sự giống nhau và khác nhau giữa truyện thầy Tuệ Tĩnh và truyện Phần Thường.
- Giống nhau về bố cục ba phần.
d. Phần thân bài thú vị ở việc người nông dân đề nghị phần thưởng, tạo bất ngờ, kịch tính cho câu chuyện.
- Sơn Tinh, Thủy Tinh: mở bài giới thiệu tình huống truyện; kết bài mở đưa ra kết thúc câu chuyện, giải thích hiện tượng bão lụt.
là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản.
Dàn bài một bài văn tự sự thường gồm có ba phần
- Phần Mở bài giới thiệu chung về nhân vật và sự việc
- Phần thân bài kể diễn biến của sự viêc
- Phần kết bài kể kết cục của sự việc
-/-
Bài sau: Soạn bài Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự